Shqipëria është prodhuesja më e madhe e naftës bruto në Ballkanin Perëndimor, sipas Institutit të Energjisë për Evropën Juglindore. Shoqata Shqiptare e Energjisë (AEA) vlerëson se vendi ka rezerva relativisht të larta nafte deri në 400 milionë tonë, megjithëse kërkohen investime të mëtejshme për kërkimin dhe zhvillimin. Parid Turdiu: 400 milion ton duket të jetë vlerësimi optimist i palës shqiptare. Përgjithësisht mendohet se Shqipëria ka një rezervë të provuar prej 160-170 milion ton. (Rumania vlerësohet në 600 milion ton rezervë te provuar.) “Shqipëria vlerësohet si një nga vendet më të pasura të Evropës me rezerva hidrokarbure në tokë”, thotë Erlet Shaqe, kryetar i AEA për Emerging Europe. “Që nga viti 2004, janë nënshkruar 16 marrëveshje totale për kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit, nga të cilat vetëm pesë janë në fazën e prodhimit: Bankers, Transatlantic, Transoil, Sherwood dhe Phoenix. Sipas të dhënave të Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë (MIE), 90 për qind e prodhimit të naftës bruto në vitin 2016 i përket Bankers Petroleum. Pse atëherë, vendi nuk po përfiton nga industria e naftës? Sipas z.Shaqe, është çështja se si janë bërë marrëveshjet. “Edhe pas 15 vitesh, kompanitë që investojnë në industri nuk kanë arritur të mbulojnë kostot përkatëse dhe për rrjedhojë Shqipëria ka përfituar më pak se 2 për qind të vlerës së prodhimit të deritanishëm”, thotë z.Shaqe. “Ky fakt tregon jo vetëm mungesën e përgatitjes dhe zbatimit, por edhe performancën e dobët të inspektimit, monitorimit, kontrollit dhe auditimit të subjekteve publike: MIE, AKBN dhe Albpetrol ShA. Parid Turdiu: Ndonëse nuk mund të perjashtohen gabimet e xhestionit / korrupsionit nga shteti i dobët shqiptar, arësyeja kryesore duket të jetë kostoja e lartë shfrytzimit te burimeve shqiptare, në kushtet e cmimeve të ulta ndërkometare të naftës në të kaluarën e afërt. Tani, me daljen e Rusise nga tregu dhe inflacionin e cmimeve te naftës, situata është përmbysur. Institucioni i Kontrollit të Lartë të Shtetit të Shqipërisë (KLSH) përfundoi auditimin e performancës për 'Procedurat dhe rezultatet e marrëveshjeve të naftës në Shqipëri' në fillim të vitit 2017, duke vënë në dukje se ndikimi në ekonomi i përdorimit të aseteve nëntokësore ka qenë minimal, si për sa i përket efektit. për punësimin dhe të ardhurat buxhetore. “Shqipëria vlerësohet të ketë më shumë rezerva prej më shumë se 277 milionë fuçi dhe zona naftëmbajtëse Patos-Marinëz-Kolonjë njihet si fusha më e madhe naftëmbajtëse në Evropën kontinentale. Por vetëm 2.18 për qind është shfrytëzuar ndërmjet 2010 dhe 2014,” thotë z.Shaqe. Por ka zhvillime pozitive. “Pennine Petroleum Corporation ka finalizuar një marrëveshje në lidhje me Bllokun Velca”, shton z.Shaqe. “Ata kanë marrë miratimin e qeverisë, që i hap rrugën procedurave të tjera. Marrëveshja bazohet në ndarjen e prodhimit, kërkimit, zhvillimit dhe prodhimit të hidrokarbureve dhe është e lidhur me kompaninë shtetërore të naftës nën menaxhimin e Bllokut Velca. Nën radar është aktive edhe Shell, e cila ka investuar mbi 270 milionë dollarë amerikanë në Shqipëri pas një zbulimi shumë pozitiv në fushën e naftës Shpiragu-2”, përfundon z.Shaqe. Parid Turdiu: Konceptimi i energjitikës në botë ndryshoi shumë shpejt, fillimisht nga shrregullimi në tregjet për shkak te pandemisë dhe tani në fund nga bllokada ndaj Rusisë. Trendi aktual duket të jetë, jo drejt uljes së kostos (bile është harruar edhe ngrohja globale, por për sigurinë energjitike nëpërmjet diversifikimit te burimeve, shmangjes së diktaturave dhe shkurtimit të distancave të furnizimit. Kjo situate nuk ka si të mos e rivalorizoje naftën shqiptare në mes të Europës.
Claudia Patricolo per Emerging Europe